TOBE U ÎSTÎXFAR

Însan, bi xuluqandina xwe hem dikare qencîyê û hem dikare neqencîyê bike. Ji ber vê yekê car carna bi zanebun yan jî bi nezanebun gunehan dike. Di vê mijarê de Qur’an wuha dibêje:

“Xwedê tu carî şirîkatiya ku jê re bê kirin efû nake. Lê ji van gunehan pê ve kîjanê bixwaze efû dike. Kî ji Xwedê re şirîkan çêbike, ew ketiye nava delaleteke mezin.  (Nîsa, 4/116)

Xwedê Teala di vê ayetê de ferman dike ku ji xêynî şîrkê ger bixwaze her gunehî dikare effu bike. Dîsa di vê xisûsê de Xwedê Teala wuha ferman dike:

 “Gelî ew ên bawerî anîne! Ji Xwedê re bi tobeyeke nesûh (ji dil û yeqîn) tobe bikin. Dibe ku Xwedê Teala xerabiyên we binixume û we têxe cenetên di binî de çem diherikin.(Tehrîm, 66/8) 

HZ ASÎYE

Mêrê wê kafir û ew bi xwe jinek mu’mîne ye. Di Qur’anê de  ji mu’mînan re wek jinek mînak tê nîşandan. Jina fîrewun e. “Di dewra Mûsa (a.s) de jîya ye.

Firewun di zilm û tuxyanê de pirr pêş de çubu. Firewun hem doza îlahtîyê dikir û hem jî xwe wek îlahên îlahan didît. “Got: Ez Rebbê we yê herî mezin im.” (Nâziât / 24)

Fîrewun mirovekî rezil û riswa bu lê jina wî Asîye tîmsalê paqijîyê durustîyê, îffet û esaletê bu. Millet ji tirsa mêrê wê bi şev jî di nav nivînê xwe de newêrî bu rehet razê. Lê asîye heya serê sibê bi tirs û xof ji Rebbê xwe re lavayî dikir û hêsrên çavan dirijand û îbadet dikir. 

Qralîça Nîlê Asîye li cem Rebbê xwe gihîştibu meqameka wûsa ku Resulê Ekrem (s.a.s) wusa gotî ye:

HZ HACER

Hz. Îbrahîm li Babîlê dijîya. Xwedê Teala wezîfa  pêxembertîyê dayê. Li  Babîlê bi Nemrud û ehlê wî re tekoşîn kir. Di vê tekoşînê de Nemrut mir û Îbrahîm û malîyên xwe ji Babîlê derketin û çûn Herranê demekê li Herranê man paşê çun Filîstînê. Li wir xelak mezin derket Îbrahîm û jina xwe Sare çun Misrê. Li wir Fîrewun xwest Îbrahîn bikuje û Sareyê ji xwe re bigre.  Lê bi înayeta Xwedê Teala Fîrewun  negîhîşt mirazê xwe. Fîrewun ji karê ku kiribu poşman bu û paşê carîyek da Sareyê û lêborîna xwe jê xwest.

İbrahîm, jina wî Sare û carîya wê ji Misrê derketin û dîsa vegerîyan Filîstînê. Li Filistînê jiyana xwe borandin. Zarokên Sareyê çênedibu. Roj bi roj  umrê wê derbas dibu û Îbrahîm ji vê rewşê xemgîn dibu. Bi daxwaza Sareyê İbrahîm bi carîya Sareyê Hacerê re zewucî. Di piştî vê zewcê de Îsmaîl hate dinyayê. Îbrahîm bi xwedêdana îsmaîl gelek mesud û bextîyar bu. Lê ev bextîyarîya wan bubu dilêşîya Sarayê û Sare bi buyîna îsmaîl gelekî xemgîn bubu.  Ev xemgînîya Sareyê bubu xemgînîya îbrahîm jî.

HZ HEWWA

Haval û jina pêxember û İnsanê ewûl Hz. Adem (a.s), dîya beşerîyetê û jina ewûl.

Di derheqê dema xuluqandina Hz. Hewwayê û çawa hatiye xuluqandinê de gelek rîwayet hene, lê dîsa jî em di vê mijarê de ne xwedî zanîneka yêqîn in. Lê em bi vêya dizanin ku ew ji Hz. Adem (yan jî ji maddeya ku Adem jê hatiye çêkirin) hatiye xuluqandin.

Ew ê ku hûn ji yek nefsekî xuliqandine û ji bo ku dilê wî (Adem) sikûnê bibîne, ji wî hevala wî çekiriye ew e. Dema xwe lê rapêçand-nuxamt (çû balê) hevala wî barekî sivik hilgirt (hemîle ma). Demekê ew gerend. Dema (hemla wê) giran bû, her duyan ji Xwedayê ku Rebbê wan e re wiha dua kirin: “Eger tu zarokekî salih bidî me, em ê bibin ji şikurdaran.” (E’raf:189) 

Gelî însanan! Ji wî Rebbê xwe yê ku hûn (hemû) ji yek nefsekê (canekî) xuliqandine û ji wî hevala (hevjîna) wî xuliqandiye û ji her duyan gelek mêr û jin (li ser rûyê erdê) belav kiriye û ji wî Xwedayê ku hûn bi (qedrê navê) wî daxwazê ji hev dikin bitirsin û ji qetandina têkiliya di navbera mirovatiyê xwe biparêzin. Bêşik Xwedê muraqibê/çavnêrê ser we ye. (Nîsa;1)

HZ SARA

Hz. Sare Jina Îbrahîm (a.s) û dîya Hz. Îshaq e. Di derheqê  xwedêdana wê, malbata wê û nesebê wê de  di çavkanîyan de tu zaninek ne mewcud e. Di hinek rîwayetên dîrokî de tê gotin ku; Sare keça Heranê ku birayê Azer e û apê  Îbrahîm e. yanî Îbrahîm bi keça apê xwe re zewucî ye.  Dîya Hz. Sareyê prensesek bu û  navê wê Havza binti Kusa bu. Bavê wê di dewletên Babilê yekê de padişah bu.

Hz. Îbrahîm li Îraqê herêma Babîlê de bubu pêxember. Hukumdarê wê herêmê Nemrud doza îlahtîyê dikir û Îbrahîm gazî wî kir ku were ser rêya heq. Piştî Nemrud ket tatûlê ku wê padîşahtîya wî ji dest wî here xwestibu Îbrahim bavêje nava agir û xwe ji wî xelas bike. lê Xwedê Teala Îbrahîm ji xezeba wî parastibu û Nemrud û arteşa wî bi arteşek mêşan helaq kiribu. Dema ev buyerên nexewş diqewumîn li cem Îbrahîm jinek ku jê hezdikir, bawerê pê dianî û piştgirîya wî dikir hebu. Ev jinik Sare bu.

RÊ EV RÊ YE

Seyyîd QUTUB

Weka ku di sûretê Birûc de tê qalkirin, buyera Eshabê Uhdud li her derê û di her nivşê de ji bo ên mirovan dawetê Xwedê dikin rastîyeke ku divê bawermend li ser vê buyerê bisekinin û bifikirin.

Qur’an ji bo bawermendan nîşanên rê çik dike û di alema xeyban de tiştên di bin nuxaman de ji Xwedê tê veşartin û leqayîyên li ser rê û ji îhtîmalan re şexsîyeta wan amade dike

Çêroka Eshabê Uhdud; çêroka cemaeta ku bawerî bi Rebbê xwe anîye û bawerîya xwe di ser her tiştî girtî ye. Evan  bawermendan ji ber ku bi heqîyê û bi Xwedayê Hemîd û Ezîz bawerî anîne  rastî serdeçûn û îşkenceyên mirovên zalim, xayîn û sadîst hatine ku evanan heqê wan mirovên daxwaz dikirin ku bi azadî û rumet bijîn xesp dikirn û tinazê xwe bi mewkîya mirovan a li bal Xwedê dikirin û bi îşkenceyên hovane kefxweş dibun û gava mirovan di nava agir de ezîyet dikşandin ji, vê rewşa wan zewq digirtin

Dİ QUR'ANÊ DE ÇAR İSTİLAH

Ebu'l Ala Mewdudî, 

Eger, insan nizanibe ilah çi ye, Rebb tê çi maneyê, îbadet ji çi îbarete û ji çi tiştî re tê gotin, bêguman wê gavê temamê Qur’anê  wek peyvek jê tiştek nayê famkirin û peyvek ji rêzêye ji ber çavê wî re derbas dibe diçe. Wêçaxê bi heqîqeta tewhîdê nizane û ji mahîyeta şîrkê jî tiştekê fam nake, hêza wî nagîhîje ku îbadetê ji Xwedê re tehsîs bike û di dînê xwe de jî bi îxlas nikare bal bi Xwedê ve bifetile. Eger mana van çar istilahan, di hişê şexsan de girtî û tevlihev bimîne, û di heqê maneyên wan de zanîna însan kêm be, wê gavê tiştê ku Qur’ana Kerîm li ser hîdayet û îrşadê pêşkêşî wî kiriye jî wê tevlihev be. Bi Qur’ana kerîm bawerî bîne jî wê bawerîya wî û emelê wî tev kêm bimîne.  

ÎNSANÊ KAMİL

Di nezera Îslamê de ji bo naskirina însanê kamil du rê hene:

1- Dereca ewul di Qur’anê Kerîm de dereca duyemîn jî di sunnetê de lênêrîn ka İnsanê kamil çawa hatiye tarîfkirin û bi kîjan sifatan hatiye beyankirin e. Ev tabîr dibeku di Qur’an û sunnetê de di awayê însanê kamil de nehatibe tarîfkirin û bi şiklê Mislimanê kamil yan jî mu’mînê kamil de hatibe beyankirin. Lê di encamê de mexset dîsa jî, ji însanê kamil pêvtir tiştekî din nîne. Lewra eşkereye ku Mislimanê kamil însanê di Îslamê de gîhîştîye kemalê û dîsa bi eynî awayî mu’mînê kamil jî, însanê di bawerîyê de gîhîştîye kemalê tarîf dike. Welhasıl rêya naskirina însanê kamil ya yekemîn lênêrîna Qur’an û sunnetê ye ku di vê xisûsê de bi çi awayî tarîf kiriye û lêkolîn li ser van herdu esasên Îslamê kirine ku ka portra însanê kamil çawa xêz kirine û bi çi sifatan taswîr kirine. Lewra hem di Qur’anê de û hem jî di sunnetê de di vê mijarê de gelek malzemeyên îzahker hene.

ROJÎ Û MEHA REMEZANÊ

ROJÎ Û MEHA REMEZANÊ

 Gelî ewên bawerî anîne! Wekî ku li ên berî we ferz buye, rojî ji we ra jî ferz buye. Dibe ku hûn bitirsin (û xwe biparêzin).

(Rojî) rojên jimartîne. Di nava we da kî nexweş be yajî rêwî be (û rojîya xwe xwaribe), bira di rojên din de bigre. Ewên quwweta wî nagîhê jî, bi qasî têrkirina xizanekî fidye jê re lazime. Lê kî bi dilê xwe qencîyekî bike, ev ji bo wî çêtir e. Eger hûn zanibin girtina rojîyê ji we re bixêrtir e.

Meha remezanê ye ku Qur’an di vê mehê da hatiye daxistin û ew ji bo mirovan hîdayet û rêber û delîlên heq û batilê ji hev dike îzah dike. Ji nava we kî bigîhîje wê mehê bira rojîyê bigre. Kî jî nexweş be yajî rêwî be (û rojîya xwe xwaribe) bira di hinek rojên din de bigre. Xweda ji we ra hêsanîyê duxwaze, zehmetê naxwaze. (Ev hêsanî) ji bo hûn hejmarê (rojan) temam bikin û ji ber ku Xweda hûn dane ser rêya rast, hûn Wi mezin bikin loma ye. Hêvî heye ku hûn şukir bikin. (Sûreta Beqere: 183-185)